طبق قوانین داخلی آمریکا، رئیس جمهور این کشور باید هر ۱۲۰ روز معافیت‌هایی را صادر می کرد که طبق آنها تحریم‌های هسته‌ای ایران تعلیق می شد. ترامپ آخرین بار در ماه ژانویه ۲۰۱۸ این معافیت‌ها را صادر و تحریم‌های هسته‌ای ایران را تعلیق کرد. اما با خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران و ۵+۱ این تحریم ها دیگر به تعلیق در نمی آیند.
براساس اخبار منتشره، خروج آمریکا از برجام به معنای اعمال فوری تحریم‌های تعلیق‌شده به واسطه برجام نیست و وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده که تحریم‌ها را در دو بسته مختلف و در بازه‌های زمانی سه و شش ماهه بازمی‌گرداند. برخی از تحریم‌ها از جمله تحریم تجارت ایران با طلا و فلزات گرانبها و تحریم بخش خودروسازی ایران، سه ماه دیگر و از ۶ اوت (۱۵ مرداد ماه ۹۷) دوباره اعمال خواهند شد و تحریم‌های موثرتر شش ماه بعد و از ۴ نوامبر (۱۳ آبان ۹۷) بازمی گردند. این تحریم‌ها شامل تحریم معامله با بخش‌های کشتیرانی و کشتی‌سازی ایران، تحریم مربوط به معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) و از جمله خریداری نفت، محصولات نفتی یا محصولات پتروشیمی ایران، تحریم‌های مربوط به مبادلات موسسات مالی خارجی با بانک مرکزی و موسسات مالی ایران، تحریم‌های مرتبط با ارائه خدمات پیام‌رسانی مخصوص مالی به بانک مرکزی و دیگر موسسات مالی، تحریم‌های مربوط به ارائه خدمات پذیره‌نویسی، بیمه یا بیمه اتکایی و بالاخره تحریم‌های مربوط به بخش انرژی ایران هستند.
همانطور که گفته شد خروج آمریکا از برجام با بازگشت تحریم ها همراه است. تحریم‌های نفتی از زمره محوری ترین تحریم هایی به شمار می آیند که دوباره علیه ایران اعمال خواهند شد. پیشتر در یک بازه زمانی سه ساله از سال ۲۰۱۲ تا سال ۲۰۱۵ میلادی در شرایط تحریم های بین المللی، صادرات نفت خام ایران کاهش چشمگیری را تجربه کرد و در پی آن، ارزش سهام پتروشیمی و بخش پالایش نفت کشورمان متحمل سقوط بی سابقه و ضرر و زیان جدی شد و صد البته درآمدهای نفتی در مسیر حصول و پرداخت، شرایط نامطلوبی را پشت سر گذاشت.
هم اینک درحالی آمریکا خروج خود از برجام را اعلام کرده است که تولید نفت خام ایران در قیاس با سال های اخیر، جوی آرام و پایدار دارد و در حدود ۳.۸ میلیون بشکه در روز تثبیت شده است. همچنین در این ایام، صادرات نفت خام ایران به بالاترین میزان در دوره پس از لغو تحریم ها رسیده که آمار و مستندات رسمی آن را در حدود ۲.۶۲ میلیون بشکه در روز تخمین زده اند. حال با بازگشت تحریم های نفتی علیه کشورمان، فرجام صادرات نفت خام چه خواهد شد؟
بدیهی است در نخستین مرحله، دستاورد لغو تحریم های نفتی علیه کشورمان یعنی افزایش تولید یک میلیون بشکه به مخاطره می افتد و در ادامه صادرات نفت خام کشورمان با چالش هایی روبرو می شود. اما تحلیل های صورت گرفته حاکی است که این بار چالش ها کمتر از گذشته جدی و معضل ساز خواهند بود، زیرا در ادوار گذشته علاوه بر تحریم های آمریکا، تحریم های اتحادیه اروپا و تحریم های شورای امنیت
سازمان ملل نیز بازار پررونق تولید و صادرات نفت خام ایران را از سکه می انداخت، اما این بار اتحادیه اروپا مصرانه بر سرعهد خود مانده و از برجام دفاع می کند و سایه تحریم های شورای امنیت سازمان ملل نیز بر سرمان نیست تا کشورهای وارد کننده نفت از ایران ناگزیر از قطع مراودات خود با کشورمان شوند. در آن دوران اروپا واردات نفت از ایران را به صفر رساند، اما این بار در شرایطی که یک سوم نفت خام ایران به کشورهای اروپایی صادر می‌شود، اروپایی ها به قطع واردات اجبار ندارند، بلکه براساس قوانین ملزم به کاهش واردات هستند و البته ایران بازارهایی نظیر چین، ژاپن، کره جنوبی و هند را حفظ کرده است و سهم صادرات نفت به کشورهای آسیایی سهمی در خور توجه به میزان سهم ۶۰ درصدی است.
گمانه زنی های ترامپ و مشاوران وی بیانگر این است که کشورهای جهان از تحریم های آمریکا علیه ایران تاثیر جدی می پذیرند و صادرات نفت ایران طعم افول گذشته را بار دیگر خواهد چشید. اما با عنایت به این مهم که اجماع جهانی مجدانه پیگیر صیانت از برجام است، بعید به نظر می رسد که دنیا دنباله رو سیاست های سلبی ترامپ باشد و این مهم، آمریکا را با بحرانی جدی در مسیر سنگ اندازی در فعالیت های اقتصادی ایران روبرو خواهد کرد، زیرا خروج آمریکا از برجام در شرایطی که ایران و پنج کشور دیگر طرف قرارداد معاهده برجام، به حفظ این توافق مصر هستند، آسیب جدی بر پیکره صنعت نفت ایران وارد نخواهد ساخت.
از سوی دیگر در جریان اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران در سال های گذشته، تلاش شد تا ایران به نظام مالی آمریکا برای مراودات اقتصادی و مبادلات نفتی خود اتکا نکند، از این رو امکان دریافت درآمدهای نفتی خود را خواهیم داشت و خیال باطل آمریکا در حوزه کاهش درآمدهای نفتی نیز جامه تحقق بر تن نخواهد کرد. نباید ازنظر دور داشت که با توجه به این که میانگین صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در سه ماه نخست سال ۲۰۱۸، ۲.۵۷ میلیون بشکه در روز بوده، خروج آمریکا از برجام به طور قطع بر قیمت نفت تأثیر خواهد داشت و موجب افزایش قیمت نفت خواهد شد، بنابراین دراین عرصه نیز منتفع خواهیم شد.
بی تردید با جوسازی های صورت گرفته و بروز فضای پر تنش سیاسی در بازار نفت جهان به سبب حمایت برخی کشورها مانند عربستان، امارات، بحرین و نیز اسراییل، پس از خروج آمریکا از برجام، بازار سرمایه گذاری های مالی پولی در بخش سهام پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها با کاهش ارزش روبرو خواهند شد، اما این رکود، موقتی و مقطعی بوده و خیلی زود رونق به بازار سهام بازخواهد گشت، زیرا صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی ایران پس از خروج آمریکا از برجام حفظ خواهد شد و این صنایع با افزایش قیمت نفت، از روزهای رونق خود دور نمی شوند و فقط تاثیرات کمرنگی را با برجام بی آمریکا تجربه خواهند کرد.
Last modified on یکشنبه, 07 بهمن 1397
